پایان نامه کارشناسی رشته علوم اجتماعی و روانشناسی

مبانی نظری فناوری آموزشی

 
 
 
*** یادآور می شود که پایان نامه فاقد شکل های موجود در پایان نامه است. ولی روند تشریح مطالب جوری که به اصل مطلب خدشه ای وارد نمیشود.
 
 
 
 

تعریف تكنولوژی آموزشی

تكنولوژی آموزش در طول سالهایی كه كارشناسان آن را به كار برده‌اند، دستخوش تغییراتی شده است ك علاوه بر تغییر در جنبه‌های ظاهری، در محتوا و معنای آن نیز تغییرات رخ داده است. برای درك بهتر تعریف و معنای اصطلاح تكنولوژی آموزشی، لازم است به معنای هر یك از واژه‌های تشكیل دهنده آن توجه كنیم. 

الف) تعریف تكنولوژی 

شناخت دقیق تعریف، موضوع و قلمرو رشته تكنولوژی آموزشی تا حدود زیادی به ریشه‌یابی كلمه تكنولوژی بستگی دارد. این واژه از كلمه تكنولوژیا در یونانی به معنای انجام دادن سیستماتیك یك هنر یا حرفه گرفته شده است. بخش اول این كلمه (techno) تلفیقی از معنای یك هنر و یك فن مشتمل بر دانش مربوط به اصول و توانایی دستیابی به نتایج مورد نظر است. به عبارت دیگر فن به معنای مهارتهای عملی مانند دانستن و انجام دادن است. ریشه كلمه (logos) نیز به معنای استدلال، تبیین، اصل و ارائه دلیل است. بنابراین تكنولوژی به معنای بكارگیری مستدل با منطقی دانش خواهد بود. 
 
بنابراین تكنولوژی به معنی هر گونه مهارت عملی است كه در آن از نتایج و یافته‌های علمی استفاده می‌شود. به عبارت دیگر، تكنولوژی به  معنی دانش كاربردی در مقابل علم محض است. این كلمه در اصل از دو كلمه «تكنیك و لوژی» تشكیل شده  است. «تكنیك» به معنای انجام دادن ماهرانه هر كار و «لوژی» - معادل پسوند «شناسی» و به معنای «علم و دانش» است. بنابراین، تكنولوژی را می‌توان روش شناسی یا دانش و علم به روشهای ماهرانه انجام دادن امور دانست، این معنای دوم چیزی است كه واژه تكنولوژی بیشتر برای بیان آن به كار رفته است. دانش تكنولوژی دارای مفاهیم، قواعد و ساختار و تغییرات خاص خود است كه برخاسته از، و نهفته در فعالیت انسانی است. در مقابل دانش محض یا دانش علمی كه به بیان جهان طبیعی و پدیده‌های موجود در آن می‌پردازد، دانش تكنولوژیك درباره روشهای انجام دادن امور است، كه از طریق فعالیت تعریف می‌شود و با فعالیت به وجود می‌آید و به كار گرفته می‌شود. 
 
 
 
 
کلمات کلیدی:

رسانه

الگوهای آموزشی

هدفهای آموزشی

فناوری آموزشی

راهبردهای یادگیری

 
 
 
 
 
فهرست مطالب
مبانی نظری فناوری آموزشی 1

فصل اول:تعریف تكنولوژی آموزشی 1

الف) تعریف تكنولوژی 1

ب) تعریف آموزش از دیدگاههای مختلف 2

ج) تعریف تكنولوژی آموزشی 7
شكل 1 – رابطه علوم محض با علوم كاربردی 8
شكل 2- طبقه بندی ابعاد و حیطه‌های رشته تكنولوژی آموزشی 9

تاریخچه پیدایش و تحول تكنولوژی آموزشی 10

جدول 1- دوره‌های تحول رشته تكنولوژی آموزشی از آغاز تكوین تاكنون 12
تعریف رسانه و وسایل آموزشی 16
تحقیق درباره رسانه‌ها 17
نتایج تحقیقات در زمینه رسانه‌ها 21

دوره دوم: رویكرد تعبیری- شناخت گرایی- تكنولوژی نظامها 25

مباحث محتوایی تكنولوژی آموزشی در دوره دوم 27
رخداد سوم: 31

دوره سوم: رویكرد اقتصادی- ساخت گرایی- تكنولوژی متفكرانه 37

كاربرد و دستاوردهای كنونی رشته تكنولوژی آموزشی 40
رابطه رشته تكنولوژی آموزشی با سایر رشته‌های علوم تربیتی 44
ماهیت كاربردی این رشته دو نوع ارتباط را با سایر رشته‌های درون و بیرون علوم تربیتی برقرار می‌كند: 45
ارتباط با رشته‌های مهندسی: 45
ارتباط با رشته‌های همجوار: 46
 

فصل دوم آماده سازی 49

الف) الگوهای آموزشی 49
1- الگوی كمپ 51
2- الگوی انستیتوی توسعه آموزشی 52
3- الگوی روش تهیه برنامه‌های آموزشی ضمن خدمت 55
4- الگوی تهیه نظامهای آموزشی 55
5- الگوی آموزش معیاری 55
ب) سنجش نیازها 56
تعریف نیاز 57
شكل 9- سنجش نیازها 58
ج) تحلیل موضوع 61
در این قسمت به بحث درباره روشهای تجزیه و تحلیل هر یك از موضوعات عملی و نظری می‌پردازیم: 64
1- تجزیه و تحلیل موضوعات عملی 64
2- تجزیه و تحلیل موضوعات نظری 66
د) تعیین و اندازه‌گیری مهارتهای ورودی فراگیران 69
ه) طراحی نظام مدیریت 73

طراحی نظام مدیریت شامل پنج فعالیت است كه در ذیل به شرح هر یك از آنها می‌پردازیم: 75

1- برنامه‌ریزی 75
2- سازماندهی 77
3- هماهنگی 79
4- ارزشیابی 81
5- گزارش 82
 

فصل سوم طراحی 82

الف) تعیین هدفهای آموزشی 82

1- طبقه بندی هدفهای آموزشی بلوم 86
طبقه بندی هدفهای آموزشی در حیطه شناختی 86
طبقه بدنی هدفهای آموزشی در حیطه عاطفی 88
طبقه بندی هدفهای آموزشی در حیطه روانی- حركتی 89
1- دریافت (آگاهی از اشیاء و كیفیت آنها): 89
2- آمادگی (آمادگی و تطبیق برای انجام دادن یك عمل خاص): 89
3- پاسخ هدایت شده (رفتاری كه زیر نظر مربی انجام شود): 89
4- خودكار شدن عمل (رفتار یادگیری شده به صورت عادت در می‌آید): 90
5- رفتار مركب (رفتار ماهرانه و با صرف حداقل وقت و انرژی انجام شود): 90
6- تطبیق و ابداع (تغییر رفتار با توجه به تغییر وضعیت). 90
2- طبقه بندی هدفهای آموزشی گانیه 91
1- مهارتهای ذهنی 94

2- راهبردهای شناختی 95

3- اطلاعات لغوی 95
4- مهارتهای یدی 96
5- گرایشها 96
3- طبقه بندی هدفهای آموزشی مریل 97
ب) طراحی آموزشی 105
1- الگوی طراحی آموزشی مبتنی بر رویكرد سیستمی 107
طراحی آموزشی در سطح خرد 107

طراحی آموزشی در سطح كلان 107

2- الگوی طراحی گانیه و بریگز 108
3- الگوی طراحی مریل (نظریه نمایش اجزاء) 115
اینك به بررسی سوال محوری سوم می‌پردازیم: 127
ج) روشهای ارائه و ارزشیابی آموزش كدامند؟ 127
4- الگوی طراحی رایگلوث (نظریه شرح و بسط) 130
الف) اجزاء تشكیل دهنده آموزش كدامند؟ 131
ب) ترتیب و توالی اجزاء آموزش به چه شكل است؟ 132
ج) روشهای ارائه و ارزشیابی آموزش كدامند؟ 137
مراحل بكارگیری الگوی رایگلوث در طراحی آموزش 139
5- طراحی انگیزه‌ای آموزش 140
6- الگوی طراحی آموزش مبتنی بر رویكرد ساخت گرایی 151
2- موارد مربوط 159 160
3- منابع اطلاعاتی 162
4- ابزارهای شناختی (ساختن- دانش) 163
5- ابزارهای مباحثه/ همكاری 168
6- پشتیبانی اجتماعی/ زمینه‌ای 170
پشتیبانی یادگیری در محیطهای یادگیری ساخت گرا: 171
ج) انتخاب رسانه آموزشی 182
تعریف رسانه آموزشی 183
وسایل كمك آموزشی 183
تفاوت رسانه آموزشی با وسایل كمك آموزشی 184
تحقیقات در زمینه رسانه‌ها 186
تحقیقات عكس‌العملهای شناختی در مواجهه با رسانه‌ها 191
1- گرایش شاگرد نسبت به رسانه 192
2- برداشت شاگرد از میزان سهولت یا صعوبت یادگیری از یك رسانه 194
3- انتخاب روش و رسانه به وسیله فراگیر 194
اصول انتخاب رسانه 196
د) تعیین راهبردهای یادگیری 198

انواع راهبردهای یادگیری 201

1- راهبردهای تكرار و تمرین پایه 202
2- راهبردهای تكرار و تمرین پیچیده 202
3- راهبردهای شرح و بسط پایه 203
4- راهبردهای شرح و بسط پیچیده 205
5- راهبردهای سازماندهی پایه 206
6- راهبردهای سازماندهی پیچیده 207
7- راهبردهای نظارت بر درك مطلب 209
8- راهبردهای احساسی و انگیزه‌ای 210